Công quốc Guria Phục bích tại Gruzia

Năm 1582, Giorgi Dadiani, kẻ thù cũ của George II Gurieli qua đời và ngai vàng của công quốc Mingrelia đã được anh trai Mamia IV Dadiani nối tiếp.[165] Mamia IV Dadiani đã thuyết phục George II Gurieli bắt giữ và tống giam cháu trai của ông ta, tiếp đến Mamia IV Dadiani khai thác cái chết của đứa cháu trong một tai nạn mất đoàn kết như một cái cớ để tấn công Guria vào năm 1583.[166] George II Gurieli đã bị đánh bại và thay thế bằng người anh rể của ông, Vakhtang I Gurieli, một trong những nhà tài trợ của Tu viện Shemokmedi (nhà thờ chính của Guria).[167] George II Gurieli chạy trốn sang đế quốc Ottoman, ông lưu trú tại thị trấn Gonio trong thủ đô Constantinople, ở đây ông kêu gọi người Thổ giúp đỡ.[168] Năm 1587, cái chết của Vakhtang I Gurieli đã mở ra cơ hội lớn, George II Gurieli đã thành công trong việc nối lại sự cai trị của mình, tất nhiên đằng sau ông là lực lượng hùng hậu của đế quốc Thỗ Nhĩ Kỳ.[169]

Năm 1684, Giorgi III Gurieli bị giết trong trận chiến Rokiti chống lại vua Alexander IV của Imereti, người em trai Malakia Gurieli được đặt làm người kế vị bởi vị vua chiến thắng, con trai Giorgi III Gurieli là Kaikhosro II Gurieli bị lưu đày sang Akhaltsikhe.[170] Năm 1685, Kaikhosro II Gurieli trở về từ nơi lưu đày ở Akhaltsikhe với quân đội do Yusuf Pasha của Akhaltsikhe cung cấp, Malakia Gurieli bị truất ngôi, ông cũng chạy sang Akhaltsikhe.[85] Yusuf Pasha đã cố gắng hòa giải giữa hai chú cháu, nhưng Kaikhosro II Gurieli dứt khoát từ bỏ lời hứa sẽ không làm hại Malakia Gurieli, ông ta khiến chú của mình bị chọc mù mắt.[171] Điều này đã xúc phạm Yusuf Pasha, ông này cho thực hiện việc ám sát Kaikhosro II Gurieli vào năm 1689, Malakia Gurieli được phục hồi làm công tước Guria, nhưng sự cai trị của ông không kéo dài lâu.[172] Người dân Guria coi Malakia Gurieli là kẻ bất tài, họ đã mua chuộc Yusuf Pasha của Akhaltsikhe, bảo đảm sự ủng hộ của vị vua này trong việc hạ bệ Malakia Gurieli để ủng hộ một cháu trai khác của ông ta, Mamia III Gurieli.[173]

Mamia III Gurieli

Năm 1711, Mamia III Gurieli lên làm vua tại Imereti, điều này có được là do sự ủng hộ của các quý tộc Mingrelie, Công tước xứ Ratcha và Letchkhumi.[174] Con trai ông, George IV Gurieli tiếp quản công quốc Guria, nhưng chỉ một năm sau Mamia III Gurieli đã bật bãi khỏi Imereti nên phải quay lại bản quốc, George IV Gurieli trả ngôi vị cho cha.[79]

Năm 1712, George IV Gurieli từ nhiệm vị trí quân chủ bởi vua cha Mamia III Gurieli thất thế ở Imereti, ông chủ động hoàn vị cho cha.[175] Năm 1714, Mamia III Gurieli đột ngột băng hà, George IV Gurieli lên làm công tước lần thứ hai.[176] George IV Gurieli phải đối mặt với một cuộc đảo chính được thiết kế bởi chính mẹ của ông, Elene, với sự xúi giục của: Dadiani, Abashidze, và công tước Racha đã can thiệp với quân đội của họ để trục xuất George IV Gurieli rồi thay thế ông bằng người em trai Kaikhosro III Gurieli.[177] George IV Gurieli chạy trốn đến Akhlatsikhe, sau đó chuyển đến Erzurum, với quân đội được cung cấp bởi pasha địa phương, ông đã nhanh chóng tái chiếm Guria, buộc mẹ và người anh em của mình phải lưu vong.[178] Nhưng các quý tộc hàng đầu của Guria như: EristaviBezhan Nakashidze đã không chào đón sự trở lại của George IV Gurieli, và viện trợ quân sự của Bezhan Dadian để khiến George IV Gurieli phải dời đến Batumi, sự kiện trên diễn ra vào năm 1720.[179] Dadiani cướp phá Guria, khi họ rời đi, George IV Gurieli đã có thể tiếp tục triều đại của mình bằng biện pháp làm hòa với Dadiani.[180]

Năm 1756, Mamia IV Gurieli bị hạ bệ, người thực hiện cuộc thay bậc đổi ngôi này là Solomon I của Imereti, đó là hệ quả của sự thù địch bởi việc tham gia của ông vào một cuộc đảo chính cuối cùng không thành công chống lại Solomon I từ năm 1752 ở Imereti.[181] Solomon I ủng hộ Giorgi V Gurieli, em trai Mamia IV Gurieli bước lên ngôi báu, vấn đề này còn có đế quốc Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn.[182] Mamia IV Gurieli trốn đến vùng núi Racha và cuối cùng vượt qua miền đông Georgia để thu hút sự ủng hộ từ vị vua nổi dậy Heraclius II của Kakheti, nhờ sự can thiệp của Heraclius II, Mamia IV Gurieli đã giành được sự ưu ái với pasha của Ottoman Akhaltsikhe, do vậy ông được phục hồi ở Guria vào năm 1758.[183] Ông đã hòa giải với Solomon I và tham gia vào cuộc đấu tranh chống lại sự xâm lấn và buôn bán nô lệ của Ottoman, Giorgi V Gurieli bị truất ngôi.[184] Năm 1765, Hasan Pasha ở Akhaltsikhe, đáp lại sự tham gia của Mamia IV Gurieli vào những nỗ lực chống Ottoman của Solomon I, đã phục hồi Giorgi V Gurieli ở Guria.[185] Năm 1770, Solomon I đã lợi dụng cuộc chiến tranh Nga-Thổ Nhĩ Kỳ vào năm 1767, tiến quân vào Guria, đánh bại một lực lượng Ottoman diễu hành từ Batumi đến Imereti, kết thúc bằng sự kiện năm 1771, lật đổ Giorgi V Gurieli để ủng hộ Mamia IV Gurieli đăng cơ lần thứ ba.[186]

Năm 1758, Giorgi V Gurieli mất ngôi, người anh trai ông Mamia IV Gurieli trở lại ngai vàng. Năm 1765, Giorgi V Gurieli giành lại ngôi vị, ông được hỗ trợ bởi Hasan Pasha ở Akhaltsikhe.[187] Năm 1771, Giorgi V Gurieli lại mất ngôi, Solomon I lợi dụng chiến tranh Nga-Thổ để đưa quân can thiệp vào nội bộ công quốc Guria để đưa Mamia IV Gurieli phục tích.[188] Mãi đến năm 1776, Giorgi V Gurieli khai thác mối quan hệ ngày càng xấu đi giữa Solomon I và Mamia IV Gurieli, đã tổ chức một cuộc đảo chính chống lại anh trai mình, ông đã thành công để một lần nữa nắm quyền lực tại Guria, tiếp đó ông làm hòa với Solomon I do đó ổn định được vị trí của mình cho đến hết đời.[189]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Phục bích tại Gruzia http://fmg.ac/Projects/MedLands/GEORGIA.htm#Bagrat... http://www.georgianbiography.com/bios/r/rostom_ime... http://www.georgianbiography.com/bios/t/teimuraz1.... http://www.interfax-religion.com/?act=news&div=106... http://www.iranica.com/articles/v10f5/v10f504b.htm... http://www.iranica.com/articles/v10f5/v10f504h.htm... http://www.iranica.com/articles/v11f2/v11f2041.htm... http://www.librairiehistoire.com/ http://archive.wikiwix.com/cache/?url=http://www.l... http://archive.wikiwix.com/cache/?url=http://www.r...